Treści dotyczące edukacji ekologicznej obecne w polskich szkołach - Aktualności - Dolnośląski Urząd Wojewódzki

Podkreślając rangę tematu, jakim jest edukacja ekologiczna, ministerstwo wprowadziło przepis, który zobowiązuje nauczycieli, aby już od 1 września 2020 r. na zajęciach z wychowawcą omawiali z uczniami najistotniejsze problemy klimatyczne i ochrony środowiska.

Czego uczy Polska szkoła o środowisku i klimacie?

Wszyscy uczniowie na zajęciach obowiązkowych z różnych przedmiotów poznają treści dotyczące edukacji ekologicznej. Od przedszkola mają oni wpajany szacunek dla środowiska naturalnego. Uczą się, że dbanie o środowisko jest obowiązkiem nas wszystkich. W dużym stopniu uzależnione jest ono od naszych codziennych nawyków i sposobu prowadzenia gospodarstwa domowego.

Podczas zajęć dzieci kształtują właściwe nawyki, ucząc się oszczędzania energii, wody, surowców, segregowania i wtórnego wykorzystania odpadów, a także ekologicznego postępowania z wytworami technicznymi. Uczą się o zmianach klimatu, poznając złożoność problematyki. Realizują te treści na przyrodzie, geografii, chemii, fizyce oraz biologii.

Przykładowe treści nauczania z zakresu edukacji ekologicznej

Szkoła podstawowa

• Przedmiot technika – przyjmowanie postawy proekologicznej; postawy odpowiedzialności za współczesny i przyszły stan środowiska; kształtowanie umiejętności segregowania i wtórnego wykorzystania odpadów znajdujących się w najbliższym otoczeniu; eko-technologie pomocne w ochronie środowiska; ekologiczne postępowanie z wytworami technicznymi, szczególnie zużytymi.
• Przedmiot geografia – wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, konflikt interesów człowiek-środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.
• Przedmiot biologia – uczeń przedstawia porosty jako organizmy wskaźnikowe, ocenia stopień zanieczyszczenia powietrza tlenkami siarki, wykorzystując skalę porostową; przedstawia odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody oraz propozycje racjonalnego gospodarowania tymi zasobami zgodnie zasadą zrównoważonego rozwoju.
• Przedmiot chemia – uczeń: wskazuje przyczyny i skutki spadku stężenia ozonu w stratosferze ziemskiej; proponuje sposoby zapobiegania powiększaniu się „dziury ozonowej”; wymienia czynniki środowiska, które powodują korozję; opisuje obieg tlenu i węgla w przyrodzie; projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną; opisuje skład i właściwości powietrza; wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; wymienia sposoby postępowania pozwalające chronić powietrze przed zanieczyszczeniami.

Szkoła ponadpodstawowa

• Przedmiot biologia – uczeń: wyjaśnia, czym jest tolerancja ekologiczna; planuje i przeprowadza doświadczenie mające na celu zbadanie zakresu tolerancji ekologicznej w odniesieniu do wybranego czynnika środowiska, uzasadnia konieczność stosowania różnych form ochrony przyrody, w tym Natura 2000; uzasadnia konieczność współpracy międzynarodowej (CITES, Konwencja o Różnorodności Biologicznej, Agenda 21) dla ochrony różnorodności biologicznej; przedstawia istotę zrównoważonego rozwoju).
• Przedmiot geografia – hydrosfera: zasoby wód na ziemi, morza, prądy morskie, sieć rzeczna, lodowce; Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.
• Przedmiot chemia – uczeń: wymienia podstawowe rodzaje zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby /np. metale ciężkie, węglowodory, produkty spalania paliw, freony, pyły, azotany(V), fosforany(V), ortofosforany (V)/, ich źródła oraz wpływ na stan środowiska naturalnego; opisuje rodzaje smogu oraz mechanizmy jego powstawania; proponuje sposoby ochrony środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniem i degradacją zgodnie zasadami zrównoważonego rozwoju.

Treści nauczania z zakresu edukacji ekologicznej zawarte są ponadto w podstawach programowych do przedmiotów: etyka, język obcy nowożytny, podstawy przedsiębiorczości.

Dodatkowe działania Ministerstwa Edukacji Narodowej

Prowadzimy szereg działań promujących edukację ekologiczną. Finansujemy organizację olimpiad przedmiotowych z geografii i wiedzy ekologicznej. Ta druga cieszy się największym zainteresowaniem, w porównaniu z innymi olimpiadami. Wzięło w niej udział prawie 26 tys. uczniów.

Organizujemy również szkolenia dla nauczycieli, dzięki którym podnoszą oni swoje kompetencji z zakresu ekologii, np. Ośrodek Rozwoju Edukacji prowadzi projekty pn. Bezpieczna+ czy Edukacja Globalna.

Prawo oświatowe daje możliwość prowadzenia w szkołach dodatkowych zajęć edukacyjnych

o tematyce ekologicznej. Organ prowadzący szkołę – na wniosek dyrektora szkoły - może wyznaczyć każdej klasie godziny na realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych.